Μεγάλη Ελλάδα - Μια ακόμη κοιτίδα του Ελληνισμού
| 
| 
Πολιτιστικό πρόγραμμα
«Μεγάλη Ελλάδα - Μια ακόμη κοιτίδα του Ελληνισμού»
Υπεύθυνες καθηγήτριες
Βουλκίδου Αθανασία
Γκανίδου Δέσποινα
Κετσιμπάσογλου Μαργαρίτα
Πιτιλάκη Αικατερίνη
Στην εκδρομή στη Νότια Ιταλία συμμετείχε ο καθηγητής
Κωνσταντινίδης Σάββας
Την σχολική χρονιά 2011 - 2012 μαθητές της Β΄και Γ΄ Γυμνασίου σχημάτησαν δύο ομάδες στα πλαίσια του πολιτιστικού προγράμματος και ασχολήθηκαν με τις αποικίες της Κάτω Ιταλίας και Σικελίας. Οι συμμετέχοντες στο πολιτιστικό πρόγραμμα εργάστηκαν χωρισμένοι σε μικρότερες ομάδες. Οι ομάδες αυτές εκπόνησαν εργασίες με όλα τα ανωτέρω θέματα. Έγινε ευρύτατη χρήση των υπολογιστών και του διαδικτύου. Τα παιδιά παρακολούθησαν ντοκιμαντέρ σχετικά σε θέματα του πολιτιστικού προγράμματος. Καθ? όλη την διάρκεια του προγράμματος υπήρχε στενή συνεργασία με το δεύτερο πολιτιστικό πρόγραμμα, το οποίο ασχολούνταν επίσης με τη «Μεγάλη Ελλάδα», εστιάζοντας όμως περισσότερο στη Σικελία. Επίσης τα δύο αυτά πολιτιστικά προγράμματα πραγματοποίησαν από κοινού τις εκπαιδευτικές εκδρομές τους.
Κατά τη διάρκεια του προγράμματος εξετάσαμε τη Ν. Ιταλία και Σικελία από γεωγραφική και ιστορική άποψη από τον 8ο αι π.Χ. ως σήμερα. Εκπονήσαμε εργασίες για τον Β΄ ελληνικό αποικισμό, τις μητροπόλεις και τις αποικίες, την οργάνωση των αποικιών, τα πολιτεύματα, τους πολέμους. Ο Τάραντας, το Μεταπόντιον, η Σύβαρις, η Ηράκλεια, η Ποσειδωνία, το Ρήγιο, η Νεάπολη, οι Συρακούσες, ο Ακράγαντας, η Μεσσήνη, ο Σελινούντας, η Ιμέρα, η Έγεστα , η Κατάνη, η Γέλα, η Πάνορμος ήταν οι πόλεις που τράβηξαν το ενδιαφέρον μας.
Συγχρόνως ασχοληθήκαμε με την αρχαιοελληνική πλαστική και αγγειογραφία , την τέχνη των ψηφιδωτών και τις τοιχογραφίες. Έγινε επίσης ιδιαίτερη αναφορά σε πνευματικούς ανθρώπους που έδρασαν στην Σικελία: στον Στησίχορο, τον Θεόκριτο, τον Επίχαρμο, τον Εμπεδοκλή, τον Πλάτωνα, τον Αρχιμήδη.
Στη συνέχεια εξετάσαμε την πορεία των ελληνικών αποικιών υπό την κατοχή των Ρωμαίων, των Βυζαντινών, των Αράβων, των Νορμανδών, των Γερμανών, των Γάλλων, των Ισπανών και των Ιταλών. Ασχοληθήκαμε ιδιαίτερα με τις νέες ρωμαϊκές πόλεις όπως είναι η Πομπηία, με τις νέες εγκαταστάσεις Ελλήνων στην Ν. Ιταλία στα μεσαιωνικά χρόνια, με την παρουσία της Ορθοδοξίας στη περιοχή, με τις ελληνόφωνες περιοχές της Απουλίας και της Καλαβρίας, τη διάλεκτο (γκρεκάνικα), τη μουσική και τα τραγούδια τους.
Επίσης θεωρήσαμε χρήσιμο να ασχοληθούμε και με δύο αποικίες άλλων ελληνικών πόλεων στην σημερινή Ελλάδα : τα Άβδηρα (αποικία της μικρασιατικής Τέω) και τη Μαρώνεια (αποικία της Χίου), που βρίσκονται στα παράλια της Θράκης.
Στα πλαίσια αυτού του πολιτιστικού προγράμματος πραγματοποιήσαμε και δύο εκπαιδευτικές εκδρομές :
α) στα Άβδηρα και στη Μαρώνεια(17-18 Φεβρουαρίου)
β) στην Κάτω Ιταλία (4-8 Απριλίου)
Κατά την πρώτη εκδρομή επισκεφτήκαμε τα Άβδηρα, το Μουσείο των Αβδήρων, τη Μαρώνεια και το Μουσείο της, την Κομοτηνή, το Πόρτο Λάγος, την Ξάνθη και ένα από τα μοναστήρια της (Παναγία Αρχαγγελιώτισσα), το Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης, την παλιά πόλη της Ξάνθης, τα Θρακικά Τέμπη στον ποταμό Νέστο, την Καβάλα.
Κατά την δεύτερη εκδρομή ταξιδέψαμε αεροπορικώς από την Θεσσαλονίκη στη Ρώμη. Περιηγηθήκαμε με λεωφορείο στην «Αιώνια Πόλη». Η αρχαία αγορά, ο Ιππόδρομος, το Κολοσσαίο, η Πιάτσα Βενέτσια, το Δημαρχείο, το Παλάτι των Εκθέσεων ήταν μερικά από τα αξιοθέατα που είδαμε. Στη συνέχεια μεταβήκαμε οδικώς στην Νάπολι (αρχαία ελληνική αποικία Νεάπολη) όπου διανυκτερεύσαμε.
Την δεύτερη μέρα επισκεφτήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολι, που είναι ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία στον κόσμο, γεμάτο με ευρήματα αρχαιοελληνικού ενδιαφέροντος. Πρώτα από όλα επισκεφτήκαμε το τμήμα ψηφιδωτών και τοιχογραφιών από την Πομπηία και το Ερκολάνο (αρχαία Ηράκλεια), πολλά από τα οποία είναι αντίγραφα χαμένων αρχαιοελληνικών πρωτοτύπων. Θαυμάσαμε το περίφημο ψηφιδωτό με τον Μέγα Αλέξανδρο στην μάχη της Ισσού. Είδαμε πολλές τοιχογραφίες και ψηφιδωτά με πορτραίτα ανδρών και γυναικών, με αναπαραστάσεις ζώων και φυτών, με νεκρές φύσεις.
Στη συνέχεια ξεναγηθήκαμε στις αίθουσες με τα γλυπτά. Θαυμάσαμε τον τεράστιο άγαλμα του κουρασμένου Ηρακλή, τον Δορυφόρο, τους Διόσκουρους, τους Τυραννοκτόνους (όλα καλά ρωμαϊκά αντίγραφα των χαμένων αρχαιοελληνικών αγαλμάτων), το σύμπλεγμα με ταύρο της συλλογής Farnese(που είναι πιθανώς το αρχαιοελληνικό πρωτότυπο), την Άρτεμη της Εφέσου. Είδαμε τεράστια αρχαιοελληνικά αγγεία και το μοναδικό κύπελλο της συλλογής Farnese.
Ακολούθως μεταβήκαμε στον αρχαιολογικό χώρο της Πομπηίας, όπου ξεναγηθήκαμε στα ερείπια της αρχαίας αυτής πόλης που καλύφτηκε από τέφρα και δηλητηριώδη αέρια μετά την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ. Χ. Μοναδική εμπειρία! Τέλειο πολεοδομικό σύστημα, δρόμοι με διαβάσεις, πεζόδρομοι, αμφιθέατρο, χώροι άθλησης, αγορά, πολυτελείς οικείες με εσωτερικές αυλές , δημόσια λουτρά, ναοί, καταστήματα, ταβέρνες, ταχυφαγεία, βρύσες, απολιθωμένα κορμιά από την τέφρα του Βεζούβιου( καθιστός πολίτης και έγκυος γυναίκα που προσπαθούν να σωθούν), ταφικά μνημεία.
Ο επόμενος σταθμός μας ήταν το Ερκολάνο (αρχαία Ηράκλεια), μία ακόμη πόλη- θύμα του Βεζούβιου. Το Ερκολάνο ήταν ένα παραλιακό θέρετρο πλουσίων Ρωμαίων. Καλύφτηκε από λάβα του ηφαιστείου και ως εκ τούτου είναι διαφορετική η εικόνα των ερειπίων. Όμορφη μικρή πολιτεία χωρισμένη σε τετράγωνα, σπίτια ιδιαίτερα, λουτρά ανδρών και ανδρών, κρήνες ,στέρνες, τέλειο αποχετευτικό σύστημα, ταβέρνες (η μία διώροφη με σωζόμενα καμένα τραπέζια και κελάρι κρασιών), ταχυφαγεία, καθαριστήριο με τη μόνη σωζόμενη πρέσα σιδερώματος της αρχαιότητας, διασωθέντα καμένα κρεβάτια και συρταρωτές πόρτες.
Την τρίτη ημέρα της εκδρομής ταξιδέψαμε από τη Νάπολι στο Paestum,την αρχαία Ποσειδωνία, την αποικία της Σύβαρης. Περιηγηθήκαμε στον αρχαιολογικό χώρο θαυμάζοντας τους τρεις τεράστιους καλοδιατηρημένους αρχαιοελληνικούς ναούς του 6ου αιώνα π. Χ. Οι ναοί είναι δωρικού ρυθμού αφιερωμένοι στον Ποσειδώνα, την Ήρα και την Δήμητρα και εντάσσονται στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco.Ο δρόμος μπροστά στον αρχαιολογικό χώρο ονομάζεται «Οδός Ελλήνων».
Στη συνέχεια κατευθυνθήκαμε προς την Απουλία, περνώντας έξω από το Μεταπόντιο και τον Τάραντα. Προορισμός μας η Ματέρα, μια μικρογραφία της Καππαδοκίας στην Μεσόγειο. Μία αρχαιότατη υπόσκαφη πολιτεία στην οποία οι κατοικίες( sassi) ή μέρος τους είναι σκαμμένο στον μαλακό βράχο. Διασώζονται λίγα πολιτιστικά στοιχεία βυζαντινού πολιτισμού σε υπόσκαφα ερημητήρια και εκκλησίες. Αφού για πολλούς αιώνες μετά την παρακμή της η πόλη κατοικήθηκε από τρωγλοδύτες, περιήλθε το 1968 στο Ιταλικό Δημόσιο και το 1993 συμπεριλήφθηκε στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco, ως εξαίρετο δείγμα τρωγλοδυτικής εγκατάστασης της Μεσογείου.
Την τέταρτη μέρα της εκδρομής επισκεφτήκαμε το Αλμπερομπέλο. Το χωριό Αλμπερομπέλο μοιάζει με σκηνικό σε παραμύθι με τους χαρακτηριστικούς «τρούλους» του. Τα σπίτια αυτά είναι μικρά, χαμηλά, με κωνικές στέγες φτιαγμένες από πέτρες τοποθετημένες κυκλικά. Η ιδιαίτερη κατασκευή της στέγης των σπιτιών οφείλεται σε φορολογικούς λόγους. Ένα ακόμη Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco.
Την ίδια ημέρα επισκεφτήκαμε το Zoo safari fasano,το καταπληκτικό αυτό ζωολογικό πάρκο, το οποίο μας ενθουσίασε με τα πολλά είδη των ζώων που φιλοξενούσε και την ποικιλία των δραστηριοτήτων που μπορούσε κάποιος να συμμετάσχει.
Τελευταίος σταθμός μας το Μπάρι, η πόλη του Αγίου Νικολάου. Από κει με το καράβι φτάσαμε στην Ηγουμενίτσα .Μέσω της Εγνατίας Οδού επιστρέψαμε στη Θεσσαλονίκη γεμάτοι εικόνες από τα μέρη, όπου οι αρχαίοι Έλληνες ίδρυσαν τον 8ο αιώνα π.Χ την «Μεγάλη Ελλάδα».